امروزه روش‌های مختلفی برای درمان اختلالات جسمی و ذهنی وجود دارد، هرکدام از این روش‌ها طی سال‌ها موردمطالعه قرار گرفته‌اند تا به اثبات برسند و مورداستفاده پزشکان و متخصصان قرار بگیرند. برخی از این روش‌ها به‌صورت عملی و طی جلسات مختلف و پیوسته انجام می‌شوند که تأثیر همیشگی دارند، مانند بازی درمانی، گفتار درمانی، و سایر درمان‌های این‌چنینی.
قصد داریم تا در این بخش با یکی از روش‌های درمانی اختلالات کودک، بازی درمانی، بیشتر آشنا شویم؛ با ما همراه باشید.
بازی درمانی چیست؟
بخش بزرگی از زندگی کودکان را بازی‌ها تشکیل میدهند و بازی در زندگی کودکان نقش مهمی دارد، کودکان به وسیله بازی احساسات خود را بروز میدهند، بیان غم ناراحتی یا حتی نگرانی‌ها و ترس‌هایشان به وسیله بازی نمود پیدا میکند، همچنین تخلیه انرژی کودکان به وسیله بازی انجام میشود. بازی درمانی یکی از روش‌هایی است که برای بهبود و ارتقا وضعیت‌های ذهنی و روانی کودک مورد استفاده قرار میگیرد تا کودک به جای استفاده از رفتار های پر خطر و پرخاشگرانه به درستی احساسات و هیجانات خود را بروز دهد. این روش درمانی به رشد روانی بهتر فرزند شما کمک میکند.
روند بازی درمانی چگونه است؟
روند بازی درمانی در مراحل مختلفی انجام میشود که در هر مرحله به پیشرفت روند درمانی می‌پردازد.
مرحله اول، تشخیص:
با مراجعه کودک به مرکز درمانی و انجام تست هوش نوع درمان کودک تعیین میشود.
مرحله دوم، انتخاب تکنیک بازی باتوجه‌به معاینات و تست هوش:
با توجه به نظر پزشک و اختلال کودک، نوع بازی و فردی یا گروهی بودن آن مشخص میشود.
مرحله سوم، برنامه‌ریزی جلسات درمانی:
بیان روش بازی، تعیین فاصله میان جلسات، تهیه وسایل موردنیاز بازی درمانی در این مرحله مشخص میشود.
مرحله چهارم، اجرای درمان:
شروع اجرای جلسات درمانی، در این مرحله تداوم جلسات باید حفظ شود.
مرحله پنجم، ارزیابی درمان:
در پایان جلسات، کودک مجدد مورد معاینه قرار میگیرد و نتیجه آن مورد بررسی قرار گرفته تا تاثیر درمان مشخص شود.
نقش بازی درمانی در بعدهای مختلف کودک
بازی‌ها بستر مناسبی برای رشد بعدهای مختلف کودک می‌باشند، بعد اجتماعی ذهنی و جسمی کودک درگیر شده و به افزایش مهارت‌های کودک کمک میکند.
نقش بازی درمانی در رشد اجتماعی کودک
- ارتباط کودک با محیط اطراف خود افزایش می یابد.
- همکاری و مشارکت را یاد میگیرد.
- با مفهوم رعایت قوانین و سلسله مراتب آشنا میشود.
- مفاهیمی همچون حمایت، فداکاری، رقابت، شکست و پیروزی را می‌آموزد.
- باعث رشد بعد عاطفی کودک میشود.
نقش بازی درمانی در رشد جسمی کودک
- شناخت بیشتر جهات مختلف و تشخیص راست و چپ
- افزایش نیرو و انرژی بدن کودک
- حواس کودک را تقویت میکند.
- باعث هماهنگی دستگاه حسی حرکتی بدن میشود.
نقش بازی درمانی در رشد ذهنی کودک
- تمرکز کودک را بالا می‌برد.
- رشد هوشی کودک را افزایش می‌دهد.
- با مفاهیم مختلف مانند اشکال و فضاها آشنا میشود.
- تخیل کودک را تقویت میکند
- زمینه تفکر کودک را فراهم میکند.
محیط بازی درمانی
یکی از موارد موردتوجه در بازی درمانی، محیط بازی درمانی می‌باشد، این محیط باید دارای نور کافی باشد، همچنین دمای آن باید متعادل باشد. کودک باید در محیط معین شده بازی کند و وسایل مربوط به اتاق بازی را از آن خارج نکند. محیط بازی باید پیش از ورود کودک آماده شده باشد و از نظر بهداشتی تمیز باشد.
درمانگر و کودک
پیش از هر چیز بهتر است یک درمانگر خوب را بشناسیم، یک درمانگر خوب دارای ویژگی‌های مشخصی می‌باشد:
- یک درمانگر خوب اعتماد کودک را در فرایند درمان به دست میاورد.
- احساسات کودک را درک میکند و او را مجبور به بروز احساساتی که نمی‌خواهد نمی‌کند.
- در روند درمان کودک را به انجام تمرین‌ها و بازی تشویق میکند.
- به حریم خصوصی کودک احترام می‌گذارد و درمورد مسائلی که کودک نمی‌خواهد صحبت نمی‌کند.
رابطه درمانگر و کودک باید به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر احساس راحتی و امنیت او را مانند دوست خود بداند و به او اطمینان امنیت دهد، تا فرایند درمان به‌درستی به‌پیش رود.
رابطه والدین با کودک و بازی درمانی
والدین آگاهی که کودکانشان در روند بازی درمانی قرار گرفته است به مرور زمان علاوه بر تأثیرات رفتاری که در کودک ایجاد میشود متوجه بهبود رابطه والد و فرزندی خواهند شد، کاهش اضطراب ناشی از روند درمانی دراین‌رابطه بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
با تشخیص به‌موقع والدین از اختلال رفتاری فرزندشان این روند بهبود سریع‌تر اتفاق خواهد افتاد.
انواع بازی‌ها
در روند بازی درمانی از بازی‌های متنوعی استفاده میشود که بعضی از آن‌ها را معرف می‌کنیم:
- بازی‌های تقلیدی:
در بازی‌های تقلیدی کودک نقش یکی از اعضای خانواده خود را که باور کرده، تقلید و اجرا میکند.
- بازی‌های جسمی:
این بازی‌ها برای خارج کردن انرژی اضافی بدن انجام می‌شوند که نیازمند قدرت، هماهنگی و چابکی می‌باشد.
- بازی‌های تخیلی:
بازی‌های تخیلی به کودک کمک میکند تا علاوه بر خلاقیت از تخیل خود و اتفاقات غیر عینی استفاده کند.
- بازی‌های نمایشی:
در این نوع بازی کودک با تقلید از بزرگسال با پوشیدن لباس‌های نمایشی نقش خود را اجرا میکند.
از بازی درمانی کودک در چه اختلالاتی برای درمان استفاده میشود؟
بسیاری از اختلالات هستند که با روش‌های بازی درمانی درمان می‌شوند یا بهبود پیدا می‌کنند، مانند:
- تروما
- اختلال اضطرابی
- افسردگی
- اختلال طیف اوتیسم
- ترس و وحشت
- مشکلات طلاق، مدرسه و معضلات اجتماعی
- غم و اندوه
چند جلسه بازی درمانی باید گذرانده شود؟
تعداد جلسات بازی درمانی با توجه تشخیص پزشک تعیین میشود، اما به طور متوسط این جلسات بین 12 تا 15 جلسه و به طور پیوسته می‌باشد.
بازی درمانی در توان‌بخشی نسیم
با مراجعه مرکز توان‌بخشی، گفتاردرمانی و روان‌درمانی نسیم و یا تماس با این مجموعه کودک شما توسط متخصص معاینه شده، سپس توسط کارشناسان ما از کودک تست هوش گرفته میشود، و در آخر باتوجه‌به نتیجه تست و معاینات روش درمانی کودک (برای مثال بازی درمانی) و تعداد جلسات موردنیاز تا درمان به شما اعلام میشود و می‌توانید درمان خود را آغاز کنید.
در آخر
باید توجه داشته باشید که سلامت جسم، ذهن و روان کودک شما بیش از هر چیزی برای ما مهم می‌باشد و تمام دانش و مهارت خود را برای درمان کودک شما مورداستفاده قرار می‌دهیم. دکتر نسیم مردانی باهدف بهبود کیفیت روند درمانی مرکز توان‌بخشی و گفتار درمانی نسیم را راه‌اندازی کرده‌اند تا خدمات خود را به شما مردم عزیز ارائه نماید.